پروژه های مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی

    مانند تأثیری که همه نوآوریها میتواند در جامعه داشته باشد، سامانههای هوش مصنوعی نیز می‌تواند دارای مزایا و معایبی باشند. در حال حاضر توسعه هوش مصنوعی بسیار سریع اتفاق میافتد، فارغ از اینکه ما نسبت به‌سرعت تغییرات آن خوش‌بین یا بدبین باشیم و اگر این تغییرات به‌صورت کنترل شده و مدیریت شده انجام نشود میتواند آسیبهای جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
    بنابراین، این احتمال وجود دارد که هوش مصنوعی بدون اینکه کنترل و مدیریت شده باشد آسیبهای جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. قابل‌اعتماد بودن هوش مصنوعی در کل چرخه حیات یکی از چالشهای اساسی برای به‌کارگیری این فناوری توسط ارائه‌دهندگان، توسعه‌دهندگان، کاربر میانی و در نهایت مصرفکننده نهایی است.
    بنابراین برای نظارت بر این تغییرات، نیاز به قوانین و مقررات خاص این حوزه میباشد. در حال حاضر بیشترین تمرکز در حوزه هوش مصنوعی، مقررات گذاری بر اساس اصول اخلاقی در این حوزه میباشد که بر اساس آن ذی‌نفعان از توسعه و استفاده مسئولانه فناوری هوش مصنوعی اطمینان حاصل کنند.

    اهداف اصلی پروژه
      • تسهیل و رفع موانع کشور در حوزه کسب و کارهای هوش مصنوعی
      • حل چالش‌های قانونی با وضع مقررات در حوزه هوش مصنوعی
      • دستیابی به رقابت پذیری پایدار اقتصاد
      • تضمین امنیت ملی
      • بهبود رفاه و کیفیت زندگی اجتماعی
      • حفظ محرمانگی داده‌ها
      • محافظت از حقوق اساسی افراد
      • حمایت دولت از توسعه هوش مصنوعی
      • توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی و تسهیل دسترسی به  آن
      • حمایت از طرح‌های پژوهشی
      • تعیین مسئولیت ناشی از خسارت جانی/مالی
      هدف این پروژه، ایجاد مقدمات و زمینه های سازماندهی و تنظیم قوانین و مقررات فعالیت های مربوط به هوش مصنوعی در کشور است.
       
      بدین منظور در این پروژه مطالاعات تطبیقی، بررسی وضعیت قوانین کشور، نیازسنجی مقررات در حوزه ها و خدمات کاربردی مختلف هوش مصنوعی انجام می شود تا بتوان بر اساس آن حوزه ها و خدمات اولویت دار را تبیین نمود و برنامه و نقشه راه تدوین قوانین و مقررات رگولاتوری هوش مصنوعی در کشور را از منظر خدمات کاربردی ارائه داد.

      اهم فعالیت های پروژه

      * بررسی قوانین کلی هوش مصنوعی

      - بررسی قوانین و مقررات هوش مصنوعی در چند  کشور و سازمان بین المللی منتخب

      - بررسی کاربردهای خدمات هوش مصنوعی با رویکرد حقوقی و تنطیم مقررات

      * بررسی حوزه ها و خدمات کاربردی اولویت دغار در کشور از منظر حقوقی و تنظیم مقررات

      * بررسی اسناد بالادستی و قوانین مرتبط با هوش مصنوعی در کشور

      * بررسی خلاء های قانونی و نیازمندی های تنظیم مقررات در خدمات کاربردی حوزه های اولویت دار هوش مصنوعی
       

                                 
      فناوری هوش مصنوعی یک فناوری تحول گرا است، ویژگی فناوری های تحول گرا به گونه ای است که از سویی می توانند با نوآوری و خلق فرصت های جدید، عامل افزایش بهره وری و خلق ارزش شوند و یا آنکه به دلیل نتایج غیرقابل پیشبینی و اثرات تخریب گرایانه ناشی از کاربردهای کنترل نشده ،تاثیرات سوء اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی ایجاد کنند.هدف از طرح پرسشنامه های ذیل بررسی اثرات مثبت یا منفی هوش مصنوعی در  حوزه های مختلف است تا از این طریق راهبردها و خط مشی لازم برای توسعه هوش مصنوعی و یا مدیریت ریسک های مربوط به آن در این حوزه تبیین گردد.

       

      سلامت 
      خدمات شهری و مسکن 

      مالی و بانکی 
      حمل ونقل 

      کشاورزی 
      کسب و کار 
      صنعت 
      معدن 
      محیط زیست 
      انرژی 

                     
         اهداف سامانه ذکاوت
        • در توئیتر ،تلگرام،اینستا گرام و پیام رسان های بومی چه نوع مطالب و محتواهای منتشر می شود؟بیشتر این محتوا ها دارای چه موضوعاتی هستند؟
        • واکنش ها در خصوص محتوا و مطالب منتشر شده به چه صورت می باشند؟
        • مطالب منتشر شده به صورت شخصی،انفرادی یا مجموعه ای حقوقی تولید شده و انتشار می یابند؟
        • تمایل و گرایش کاربران در این فضاها بیشتر نسبت به چه محتواهایی است؟
        • ترافیک تبادل شده در سطح وب بیشتر مربوط به چه دامنه هایی و با چه محتوایی است؟
        • روند داغ شدن هشتگ ها به چه شیوه ای با بلاترین دقت و در حداقل زمان ممکن است؟
        • رویدادهای اجتماعی که موجبات بروز تنش در جامعه می شوند آیا قابل پیش بینی است؟
        • بر اساس طبقه بندی تصاویردر فضای سایبر بیشتر چه تصاویر و ویدئوهایی وبا چه موضوعاتی منتشر می شوند؟
        • قابلیت ارائه خدمات به محققین وپژوهشگران مبتنی بر بستر پردازش هوشمند زبان فارسی عامیانه به چه شیوه ای ممکن است؟
        • چگونه ابزارهای جمع آوری داده را توسعه دهیم که بیشترین اطلاعات رادر کوتاهترین زمان جمع آوری نمایند؟
        • و......

        معرفی ذکاوت

        سامانه ذکاوت(ذائقه سنجی هوشمند کاربران فضای مجازی وتحلیل ترافیک)،سامانه ای هوشمند است که به منظور پایش وتحلیل هوشمند کلان داده های فضای مجازی ایجاد و توسعه داده شده است.
        در این سامانه کلان داده های وب،شبکه های اجتماعی اینستاگرام،توئیتر و پیام رسان تلگرام در حوزه زبان فارسی و همچنین 5 پیام رسان بومی(ایتا،بله،آی گپ،روبیکا،سروش)به صورت مداوم جمع آوری،ذخیره و یکچارچه سازی می گردد و در این راستا سکوی مهندسی کلان داده ایجاد و توسعه داده شده است.
        همگام با رصد و پایش ،تحلیل هوشمند این داده ها از منظر ذائقه سنجی کاربران به صورت توصیفی،شبکه ارتباطات کاربران و کلمات،تحلیل کاربران،شناسایی بات ها،در کنار دسته بندی های موضوعی،تحلیل احساسات،پیش بینی ترند شدن هشتگ ها و دسته بندی تصویر و ویدئودر این سامانه صورت گرفته و در قالب داشبورد های هوشمند و بولتن های تحلیلی ارائه می شود.
        به دلیل تمرکز این سامانه بر روی زبان فارسی،ایجاد و توسعه سکوپردازش هوشمند زبان فارسی عامیانه یکی از مهمترین ویژگی های ذکاوت می باشد.این سامانه با داشتن پیمانه های تحلیلی منسجم یک بستر عملیاتی مناسب جهت انجام فعالیت های مختلف از جمله علوم اجتماعی محاسباتی می باشدکه در این خصوص خطوط تحلیلی ایجاد شده است.
        خروجی های این سامانه تحلیل هایی است که در بخش های سیاست گذاری،کسب و کار،شناسایی مسائل و چالش ها اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی نقش بسزایی در تصمیم گیری ها ایفامی نماید.


        خدمات ذکاوت

        پایش و پردازش هوشمند محتوای فارسی در فضای مجازی شامل:
        • تحلیل توصیفی،آماری و محتوایی پیام رسان های بومی
        • دسته بندی هوشمند توییت ها،پست ها و پروفایل های اینستاگرام،کانال های تلگرام به صورت روزانه
        • تحلیل هوشمند احساسات پست ها و کامنت های کاربران در بسترهای اینستا گرام و توئیتر
        • طبقه بندی هوشمند تصاویر وویدئو
        • تحلیل های محتوایی شامل:
        • تحلیل هشتگ ها و کلمات
        • شناسایی سوژه های داغ
        • استخراج پست های پر بازدید در بسترهای تلگرام و اینستا گرام
        • تشخیص کاربران تاثیر گذار در ترند ها
        • تشخیص شبکه ارتباطات کاربران
        • پیش بینی رخدادها
        • پیش بینی داغ شدن هشتگ ها
        • ارائه گزارش های تحلیلی ذائقه سنجی از فضای مجازی کشور در راستای شناخت داده محور
        • ارائه انواع داشبورد های تحلیلی هوشمند
        • گزارش ها و بولتن های تحلیلی به صورت دوره ای
        • تهیه گزارش ها و بولتن های سفارشی و موردی
        دستاوردهای آموزشی پژوهشی
        کارگاه و دوره های آموزشی مرتبط برگزاری شده
        • مصور سازی تحلیل داده ها و ابزار های آن
        • تحلیل داده های محتوایی به منظور ذائقه سنجی هوشمند کاربران فضای سایبری
        • روش ها،فناوری ها وابزارهای مطرح در جمع آوری،تجمیع،ذخیره و یکپارچه سازی داده ها
        • فرایند تحلیل هوشمند رفتار تجمعی کاربران فارسی زبان با موضوع کرونا در راستای ذائقه سنجی هوشمندکاربران شبکه های اجتماعی

        برخی از کتب و مقالات علمی مرتبط ارائه شده در همایش ها و مجلات معتبر
        • کتاب مصور سازی در تحلیل شبکه های اجتماعی
        • کتاب تحلیل وب و شبکه های اجتماعی
        • A NEW FOLLOW based Community Detection Algorithm
        • A NEW Franework for Discovering Important Posts and influential Users in Social Networks
        • بررسیو تحلیل براوندهای علمی در حوزه پیش بینی در شبکه های اجتماعی در پایگاه استنادی اسکوپوس
        • علم سنجی،ترسیم و تحلیل ساختار حوزه دانشی تحلیل احساسات
        • Web Domains Ranking with Real User Traffic Baseed on the Big Data platform
        • A NEW method to find influential users based on interactions betweenpairs of users
        معماری سامانه ذکاوت

          اهداف سامانه تابان 
           سامانه‌ی تابان در راستای کمک به سنجش شاخص‌های اهداف عملیاتی خدمات کاربردی و محتوایی مندرج در سند معماری شبکه‌ی ملی اطلاعات (مصوبه 66 شورای عالی فضای مجازی) به سفارش مجری شبکه ملی اطلاعات توسط مرکز توسعه و نوآوری هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات  طراحی و در حال پیاده‌سازی می‌باشد.

          این سامانه مبتنی بر داده‌های مرتبط با برنامه‌های کاربردی بازارگاه‌های پرکاربرد مورد مراجعه کاربران ایرانی، تحلیل‌هایی  را  در زمینه روند استفاده و استقبال کاربران از انواع برنامه‌های کاربردی در دسته‌بندی ‌های متنوع ارائه می‌نماید. پایش و تحلیل مداوم می‌تواند در ارائه راهکار مناسب جهت رفع موانع و سیاست‌گذاری‌های حمایتی به متولیان نقش موثری داشته‌باشد.
            در حال حاضر در بخشی از این سامانه با ارائه‌ی تحلیل‌های مربوط به بازی‌های مورد استفاده‌ی کاربران ایرانی راه‌اندازی شده است که این بخش می‌تواند سنجش شاخص‌های اقتصاد دیجیتال و سهم بازی‌های رایانه‌ای داخلی را تسهیل نماید.

          داده‌های موجود در سامانه :
          • در حال حاضر داده‌های مربوط به 1.166.850 برنامه‌کاربردی در این سامانه پایش و تحلیل می‌شود.
          شاخص‌های تحلیلی
          در حال حاضر در سامانه تابان به منظور تحلیل انواع برنامه‌ها و بازی‌ها ، شاخص های اصلی زیر تعریف شده است:
          • ایرانی/ غیر ایرانی بودن
          • رایگان/ درآمدزا بودن
          • تعداد نصب انواع برنامه‌ها
          • امتیازات کاربران به انواع برنامه‌ها
          • میزان استقبال کاربران
          • میزان رضایت کاربران
          • ...
          پایش و اندازه‌گیری این شاخص‌ها می‌تواند سهم به سزایی در کمک به اقدامات زیر داشته باشد:
          • سنجش رشد محتوای ایرانی
          • حمایت از تولیدکنندگان انواع برنامه‌های کاربردی شامل بازی‌ها و ..
          • سنجش اهداف اقتصادی
          • نمایش همکاری موثر نهادهای متولی در امور حمایتی، تولیدی توسعه‌ای ( به عنوان مثال در دسته بازی‌ها همکاری وزارت ارشاد و بنیاد ملی بازی ها با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات)
          این شاخص‌ها برای همه‌ی برنامه‌های کاربردی در دسته بازی‌های موجود در پایگاه داده‌ی سامانه، استخراج، پیاده سازی و مصورسازی شده است.
          امکانات سامانه
                * امکان تعیین برترین بازی‌ها و برنامه‌های ایرانی و غیرایرانی در بازه‌های زمانی مختلف
                * درصد بازی‌های رایگان و غیر رایگان
                * درصد بازی‌های ایرانی
               * دسته‌های جذاب بازی‌ها و برنامه‌ها ( به عنوان مثال از دسته‌های بازی می‌توان معمایی‌، اکشن و ... را نام برد.)
               * تعداد کل برنامه ها و بازی های هر دسته در هر بازه ی زمانی
               * بررسی زمان های رشد و افت میزان استقبال مردم از دسته‌های مختلف بازی‌ها
               * بررسی زمان‌های رشد و افت میزان رضایت و میزان استقبال مردم از هر برنامه یا بازی
           

            هدف این پروژه، تدوین نظام اجرایی و فنی نقشه راه توسعه هوش مصنوعی است.

            بدین منظور در این پروژه هماهنگی لازم جهت اجرایی‌سازی نقشه راه توسعه هوش مصنوعی انجام می شود تا مدیریت نظام مند طرح ها و پروژه های مرتبط با نقشه راه صورت پذیرد. فرهنگ سازی در این خصوص باعث ایجاد زمینه مناسب جهت استفاده بهینه منابع خواهد شد. همچنین مراحل انجام پروژه های هوش مصنوعی وعوامل اجرایی و نقش آنها تعیین می گردد.
             

            اهم فعالیت های پروژه

            بررسي مستندات نظام‌نامه‌هاي موجود در كشور و جهان
            شناخت قوانین و ظرفیتهای موجود برای توسعه کاربردهای هوش مصنوعی
             بررسی و شناسایی ظرفیت‌های قانونی موجود برای توسعه کاربردهای هوش مصنوعی و هوشمند سازی
            طراحی ساختار اجرایی برای پیاده‌سازی کاربردهای توسعه هوش مصنوعی
            طراحی دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مورد نیاز برای پیاده‌سازی کاربردهای توسعه هوش مصنوعی

             تدوین نظام فنی و اجرایی توسعه کاربردهای هوش مصنوعی